• Ανατομία της σπονδυλικής στήλης

    Μοίρες της σπονδυλικής στήλης

    Η σπονδυλική στήλη χωρίζεται σε 5 περιοχές:

    • Αυχενική μοίρα: 7 σπόνδυλοι
    • Θωρακική μοίρα: 2 σπόνδυλοι
    • Οσφυϊκή μοίρα: 5 σπόνδυλοι
    • Το ιερό οστό
    • Ο κόκκυγας

    anatomia_01

    Κυρτώματα της σπονδυλικής στήλης

    Παρατηρώντας την σπονδυλική στήλη από τα πλάγια διακρίνουμε τα φυσιολογικά κυρτώματα που δίνουν το χαρακτηριστικό σχήμα στο περίγραμμα της πλάτης.

    • Ο αυχένας παρουσιάσει μια κοίλανση προς τα πίσω (λόρδωση)
    • Η θωρακική μοίρα παρουσιάζει μια φυσιολογική κύρτωση (κύφωση)
    • Η οσφυϊκή μοίρα παρουσιάζει μια κοίλανση προς τα πίσω (λόρδωση)

    Οι καμπύλες αυτές αυξάνουν την κινητικότητα και την ικανότητα της σπονδυλικής στήλης να αντέχει τα φορτία.

    Μύες

    Η σπονδυλική στήλη έχει μύες που την σταθεροποιούν και βοηθούν στις κινήσεις του κορμού. Η σταθεροποιητική δράση των μυών  προστατεύει τη σπονδυλική στήλη.

    anatomia_02

    Μπορούμε να φανταστούμε τη σπονδυλική στήλη σαν ψηλή κεραία που είναι εκτεθειμένη στον άνεμο. Για να σταθεροποιηθεί πρέπει να είναι δεμένη με δυνατά σύρματα. Αν τα σύρματα είναι χαλαρά, η στήριξη της είναι ανεπαρκής.

    Οι μύες του κορμού σταθεροποιούν τη σπονδυλική στήλη όπως τα σύρματα σταθεροποιούν την κεραία.

    Σπόνδυλοι

    anatomia_03

    Καθώς κοιτάζουμε ένα σπόνδυλο από πάνω, διακρίνουμε το σώμα (μπροστά) και το τόξο (πίσω). Ανάμεσα τους σχηματίζεται ο σπονδυλικός σωλήνας.

    Το τόξο έχει προεξοχές (αποφύσεις) που λειτουργούν σαν μοχλοί για τη δράση των μυών.

    Αρθρώσεις

    anatomia_04

    Στην πίσω πλευρά της σπονδυλικής στήλης, τα τόξα των γειτονικών σπονδύλων αρθρώνονται μεταξύ τους με τις οπίσθιες αρθρώσεις.

    Στην μπροστινή πλευρά, ανάμεσα στα σώματα των σπονδύλων βρίσκονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι.

    anatomia_05

    Μεσοσπονδύλιος δίσκος

    anatomia_06

    Ο δίσκος είναι ελαστικός ώστε να επιτρέπει κινήσεις άλλα και αρκετά ισχυρός ώστε να κρατά τους σπονδύλους ενωμένους και να αντέχει το βάρος του σώματος.

    Αποτελείται από ένα ισχυρό εξωτερικό δακτύλιο και περιέχει στο εσωτερικό ένα ζελατινώδες υλικό που ονομάζεται πυρήνας.

    Ο πυρήνας αποτελείται κατά 75-80% από νερό. Λειτουργώντας σαν σφουγγάρι μπορεί να προσλάβει ή να αποβάλει υγρό. Η είσοδος και η έξοδος του υγρού συμβάλει στην θρέψη του και στην αποβολή των προϊόντων του μεταβολισμού. Ο ενυδατωμένος πυρήνας φουσκώνει τον δίσκο, όπως ο αέρας φουσκώνει ένα λάστιχο αυτοκινήτου και τον διατηρεί σταθερό.

    anatomia_07

    Όταν κοιμόμαστε η πίεση πάνω στο δίσκο μειώνεται, ο πυρήνας γεμίζει με υγρό και ο δίσκος φουσκώνει. Το πρωί μπορεί να ξυπνήσουμε λίγα εκατοστά ψηλότεροι.

    Κατά την διάρκεια της ημέρας, καθώς οι δίσκοι πιέζονται από το βάρος του σώματος, το υγρό εξέρχεται και το ύψος του δίσκου μειώνεται.

    Το σπονδυλικό τρίποδο

    Μπορούμε να φανταστούμε το δίσκο με τις δύο οπίσθιες αρθρώσεις σαν ένα τρίποδο, κάτι ανάλογο με ένα σκαμπό με τρία πόδια. Αν ένα από τα πόδια κοντύνει, το σκαμπό θα ταλαντεύεται. Αν συνεχίσουμε να καθόμαστε στο σκαμπό τελικά και τα άλλα πόδια θα πάθουν βλάβη. Με παρόμοιο τρόπο η απώλεια του ύψους του δίσκου επιβαρύνει τις οπίσθιες αρθρώσεις οι οποίες τελικά μπορεί να αναπτύξουν αρθροπάθεια.

    Σε φυσιολογικές συνθήκες οι δίσκοι μεταφέρουν το 80% του βάρους ενώ οι οπίσθιες αρθρώσεις το 20%. Η αναλογία μεταβάλλεται κατά τις κινήσεις. Όσο περισσότερο σκύβουμε τόσο αυξάνεται το φορτίο στους δίσκους, ενώ όσο τεντωνόμαστε προς τα πίσω, τόσο αυξάνεται το φορτίο στις οπίσθιες αρθρώσεις.

    Σπονδυλικός σωλήνας

    anatomia_08

    Καθώς οι σπόνδυλοι τοποθετούνται ο ένας πάνω στον άλλο, τα τόξα τους σχηματίζουν ένα σωλήνα. Μέσα στο σωλήνα αυτό βρίσκεται προστατευμένος ο νωτιαίος μυελός.

    Στα πλάγια του σπονδυλικού σωλήνα σχηματίζονται τα μεσοσπονδύλια τρήματα, από όπου εξέρχονται οι ρίζες των νεύρων.

    Νωτιαίος μυελός

    Εκτείνεται από τον εγκέφαλο έως τον πρώτο οσφυϊκό σπόνδυλο (πάνω μέρος της μέσης). Χαμηλότερα από εκεί, μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα βρίσκονται οι νευρικές ρίζες που αποτελούν την συνέχεια του νωτιαίου μυελού. Οι ρίζες αυτές μοιάζουν με αλογοουρά και για αυτό ονομάζονται ιππουρίδα (ουρά ίππου= αλόγου). Έτσι μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα στην αυχενική και την θωρακική μοίρα βρίσκεται ο νωτιαίος μυελός, ενώ στην οσφυϊκή μοίρα βρίσκεται η ιππουρίδα.

    Μήνιγγες

    Ο νωτιαίος μυελός και η ιππουρίδα προστατεύονται από ένα περίβλημα που ονομάζεται μήνιγγα. Ανάμεσα στη μήνιγγα και το νωτιαίο μυελό υπάρχει χώρος που γεμίζει από το εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ). Το ΕΝΥ είναι διαυγές σαν το νερό.

    anatomia_09

    Μεσοσπονδύλια τρήματα

    Είναι ανοίγματα στα πλάγια της σπονδυλικής στήλης, ανάμεσα στα τόξα των σπονδύλων. Από τα τρήματα εξέρχονται οι ρίζες των νεύρων. Αν τα τρήματα στενέψουν μπορεί να πιέσουν τις νευρικές ρίζες.

    anatomia_10

    Έξοδος των νευρικών ριζών από τα μεσοσπονδύλια
    τρήματα

      • Νευρικές ρίζες

    Υπάρχουν 30 ζευγάρια νευρικές ρίζες που ξεκινούν από τον νωτιαίο μυελό και βγαίνουν έξω από την σπονδυλική στήλη από τα μεσοσπονδύλια τρήματα.

        • Οι ρίζες που ξεκινούν από την αυχενική μοίρα σχηματίζουν τα νεύρα για τα άνω άκρα.
        • Οι ρίζες που ξεκινούν από την θωρακική μοίρα καταλήγουν στον θώρακα και την κοιλιά.
        • Οι ρίζες που ξεκινούν από την οσφυϊκή μοίρα και το ιερό οστό σχηματίζουν τα νεύρα που καταλήγουν στα κάτω άκρα, στην λεκάνη, στο έντερο και την ουροδόχο κύστη.

    anatomia_11

    Οι νευρικές ρίζες από την αυχενική μοίρα αρχικά διαπλέκονται μεταξύ τους (αυχενικό πλέγμα) και στη συνέχεια σχηματίζουν τα νεύρα του άνω άκρου.

    Οι κινήσεις της σπονδυλικής στήλης

    Κινήσεις της σπονδυλικής στήλης