Σπονδυλολίσθηση είναι η ολίσθηση, το γλίστρημα δηλαδή σπονδύλου προς τα εμπρός σε σχέση με τον υποκείμενο σπόνδυλο.

Πού οφείλεται η ολίσθηση αυτή;

Τις περισσότερες φορές οφείλεται σε ρωγμές που δημιουργούνται ανάμεσα στις αρθρώσεις που υπάρχουν στην πίσω πλευρά κάθε σπονδύλου. Η ρωγμή αυτή ονομάζεται σπονδυλόλυση.  Προκαλείται συνήθως από συνεχείς μικροτραυματισμούς της σπονδυλικής στήλης από υπερέκταση. Είναι συχνότερη στα παιδιά άνω των 5 ετών και στους έφηβους. Η κληρονομικότητα αποτελεί σημαντικό προδιαθεσικό παράγοντα.

Η ρωγμή αυτή αποδυναμώνει τη σπονδυλική στήλη και επιτρέπει την ολίσθηση του σπονδύλου. Η σπονδυλολίσθηση  είναι πιο συχνή στα αγόρια (2:1), αλλά η σοβαρού βαθμού ολίσθηση είναι 4 φορές πιο συχνή στα κορίτσια.

Είναι η σπονδυλόλυση συχνότερη στους αθλητές;

Η σπονδυλόλυση είναι από τις πιο συχνές αιτίες οσφυαλγίας σε παιδιά που αθλούνται συστηματικά. Εμφανίζεται συχνότερα σε αθλήματα που απαιτούν συχνές και υπερβολικές εκτάσεις του κορμού, ιδιαίτερα αν συνδυάζεται με στροφή. Η επαναλαμβανόμενη κάκωση κατά τις αθλητικές δραστηριότητες που απαιτούν έκταση, οδηγεί τελικά σε κάταγμα του τόξου του σπονδύλου, στην περιοχή ανάμεσα στις άνω και τις κάτω οπίσθιες αρθρικές αποφύσεις.

Εμφανίζεται πιο συχνά σε ενόργανη ή ρυθμική γυμναστική, άρση βαρών, καταδύσεις, πάλη, αλλά και σε ποδόσφαιρο ή μπάσκετ. Για παράδειγμα οι αθλήτριες της ρυθμικής ή ενόργανης γυμναστικής αναφέρεται ότι έχουν μέχρι και 5 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν σπονδυλόλυση από το γενικό πληθυσμό.

Τι συμπτώματα προκαλεί η σπονδυλόλυση;

Η σπονδυλόλυση δεν προκαλεί πάντα συμπτώματα, και πολλές φορές μπορεί να βρεθεί τυχαία σε μια ακτινογραφία που έγινε για άλλο λόγο. Τα συμπτώματα που προκαλεί συνήθως στα παιδιά και τους εφήβους είναι ο πόνος στη μέση που μπορεί να αντανακλά στους γοφούς. Ο πόνος συνήθως επιδεινώνεται με την έκταση του κορμού και υποχωρεί κατά την ανάπαυση. Στους αθλητές ο πόνος εμφανίζεται κατά τη διάρκεια ή μετά τη προπόνηση. Οι μισοί περίπου νεαροί αθλητές που επισκέπτονται το γιατρό για πόνο στη μέση έχουν σπονδυλόλυση. Ο πόνος μπορεί να είναι ήπιος αρχικά και να χειροτερεύει σταδιακά ή μπορεί να εμφανιστεί μετά από ένα τραυματισμό.

Όταν ο σπόνδυλος γλιστρήσει από τη θέση του (σπονδυλολίσθηση), μπορεί να πιέσει νευρικές ρίζες και να προκαλέσει πόνο στα κάτω άκρα. Επίσης οι οπίσθιοι μυς των μηρών παρουσιάζονται τεταμένοι και η στάση ή η βάδιση του παιδιού μπορεί να επηρεαστεί.

Μπορεί ένας νεαρός αθλητής που έπαθε σπονδυλόλυση να συνεχίσει τον αθλητισμό;

Η συνέχιση των αθλητικών δραστηριοτήτων δεν επιτρέπει στη ρωγμή της σπονδυλόλυσης να κολλήσει. Άρα, ο αθλητής με πρόσφατη σπονδυλόλυση θα πρέπει να σταματήσει τις προπονήσεις για διάστημα 2 περίπου μήνες. Σε περιπτώσεις με σοβαρό πόνο μπορεί να χρησιμοποιήσει ζώνη η ειδικό κηδεμόνα για την ανακούφιση της μέσης του. Μετά το διάστημα αυτό, και εφόσον τα συμπτώματα υποχωρήσουν ακολουθεί σταδιακή επάνοδος στις αθλητικές δραστηριότητες. Η προσέγγιση αυτή έχει καλά αποτελέσματα με ποσοστό ίασης περίπου 75%. Η πλήρης ίαση είναι εφικτή συνήθως μόνο στις περιπτώσεις που η δημιουργία της σπονδυλόλυσης είναι πρόσφατη. Για το λόγο αυτό η άμεση διακοπή των αθλητικών δραστηριοτήτων είναι σημαντική.

Αν ένας νεαρός αθλητής έχει ολίσθηση, μπορεί να συνεχίσει τον αθλητισμό;

Υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να επιδεινωθεί η ολίσθηση σε παιδιά που βρίσκονται στην φάση γρήγορης ανάπτυξης στην αρχή της εφηβείας. Σε λίγο μεγαλύτερα παιδιά η συνέχιση του αθλητισμού δεν έχει ενοχοποιηθεί με σαφήνεια για την επιδείνωση της ολίσθησης.

Πώς αντιμετωπίζεται η σπονδυλόλυση;

Αν η σπονδυλόλυση βρέθηκε τυχαία σε κάποια ακτινογραφία, το παιδί δεν πονάει και δεν υπάρχει σοβαρή ολίσθηση, τότε δεν χρειάζεται θεραπεία.

Αθλητές με πόνο πρέπει να απέχουν από τις δραστηριότητες τους μέχρι να υποχωρήσουν τα συμπτώματα. Τα παυσίπονα μπορούν να βοηθήσουν στην ελάττωση του πόνου. Μερικές φορές μπορεί να συστηθεί ένας κηδεμόνας κορμού και φυσικοθεραπεία. Η επανένταξη στις δραστηριότητες πρέπει να είναι σταδιακή. Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης και διάτασης των μυών του κορμού μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη μελλοντικών υποτροπών.